Donderdag 7 november was de begrotingsvergadering van de gemeenteraad van Midden-Groningen. Daarin werd de begroting besproken, maar ook de bezuinigen die gaan plaats vinden. Onze fractievoorzitter Jan Velthuis nam hierbij het woord. Hieronder de tekst van onze fractievoorzitter.

Voorzitter,

We moeten terugblikken en vooruitkijken. Terugblikken is ook nadenken over alles wat er speelt in de wereld om ons heen. Ontheemden door oorlog en de vele slachtoffers daarvan waar ook ter wereld. Daar mogen we onze ogen niet voor sluiten. In het jaar 2025 zullen we voor de nodige uitdagingen komen te staan. Ongetwijfeld gaat het weleens niet goed, veel zal er wel goed gaan. Regeren is vooruitkijken en anticiperen op ontwikkelingen. Het College, de raadsfracties (raadsleden) moeten daar naar hun eigen eer en geweten na handelen.

Nu inhoudelijk naar de begroting 2025.

Het college stelt een aantal maatregelen voor om de afvalstoffenheffing dekkend te maken, zeg maar 100%. Deels kan dit door de dienstverlening te verminderen en deels door de tarieven te verhogen. Helaas gebruikt het College deze verhoging als dekkingsmiddel voor de tekorten op de begroting. GemeenteBelangen heeft niet voor de eerste keer aangegeven daar geen voorstander van te zijn.

Mijn fractie kan zich volledig vinden in de beantwoording van uw brief aan de raad d.d. 31 oktober 2024. Beantwoording en toezeggingen die zijn gedaan tijdens de behandeling van het voorstel Maatregelen ter verhoging van de dekkingsgraad. Echter blijven we achter ons standpunt om nu niet naar 100% kostendekkendheid te gaan.

Er zijn tal van mogelijke bezuinigingen in beeld gebracht door het College, soms kleine bedragen, soms grote bedragen. Men is in feite met de stofkam door de begroting gegaan. Een aantal voorstellen zijn ons inziens niet reëel of niet uitvoerbaar. Zeker waarbij men aan de organisatie zelf bezuinigingen oplegt. De praktijk leert dan dat de bezuinigingen niet gehaald worden.

De fractie van GemeenteBelangen is trots op wat we nog tot nu hebben bereikt in de afgelopen twee- en half jaar. Denk alleen maar aan de leefomgeving. We investeren tientallen miljoenen extra in wegen, voet- en fietspaden, bruggen, water en oevers, openbaar groen en riolering. Vaak is er sprake van forse achterstanden in onderhoud omdat in het verleden hierop te veel is bezuinigd. En ja, dan lopen de kosten alleen maar op. Goed dat de gehele raad dit nu inziet en achter het beleidsbeheerplan Water en Oevers staat.

De komende begroting hebben we helaas minder geld te besteden door rijksmaatregelen. Je kunt erover mekkeren, maar ook denken: laten we de juiste keuzes maken, prioriteiten stellen en realistische ramen. De formatie van onze gemeente is daarbij ook nadrukkelijk in beeld en ook de organisatie die wij subsidiëren zal een bijdrage moeten leveren om de tekorten te dekken, zoals wij ook hebben beloofd bij de verkiezingen.

Op het minimabeleid gaan we niet bezuinigen nu nog steeds 10,7 % van onze inwoners in armoede leeft. Het kind staat wat ons betreft centraal in de aanpak bestrijding armoede om generatiearmoede te voorkomen.

Voorzitter, het voorstel zoals de tarieven van sport met 10% te verhogen in een tijd waar de BTW voor de sport ook drastisch omhoog gaat steunen wij niet. Derhalve het volgende amendement: Geen verhoging van 10 % tarieven voor sport.

Harmonisatie van dorpshuizen en sportcomplexen schiet niet op. Kostendekkende tarieven voor sportcomplexen betekent in feite dat we alle veldsporten de nek omdraaien. Wij willen juist dat men meer gaat sporten en dan met name de jeugd. Waarbij we achter ons standpunt blijven staan. Verenigingen die het financieel kunnen dragen en willen, dan kun je het gaan overdragen. Verenigingen die het financieel niet kunnen dragen, niet dwingen! Harmoniseren zal nog een hele klus worden met de nodige emotie.

Door ontwikkeling Sociale Veerkracht willen we betere oplossingen voor en met onze inwoners realiseren, zoals algemene voorzieningen. Hierin wordt het formele veld belangrijker en wordt er minder een beroep gedaan op de steeds schaarser wordende professionele en duurdere zorg. Ondersteuningsvragen van inwoners zo laagdrempelig mogelijk oppakken heeft ook onze voorkeur.

Wij zijn voorstander om sociaal-emotionele ondersteuning te bieden voor inwoners in het aardbevingsgebied en inzetten op versterking van onderwijskansen en uitbreiding van de kansen die Nij Begun biedt.

Inzetten om meer mensen te bereiken die recht hebben op minimabeleid, waaronder Meedoen Fonds.

Voorzitter, uit de beantwoording besparingen afval werd 250.000 euro niet gerealiseerd.
Meerdere oorzaken lezen we aan ten grondslag.
Echter bevreemd het ons dat waar men had ingeschat dat er 20 medewerkers met een RVU regeling zouden gebruik maken er daadwerkelijk maar 1 medewerker hier gebruik van heeft gemaakt. Hoe realistisch was het om te denken dat 20 medewerkers gebruik zouden maken van deze regeling RVU. Mede doordat deze oude regel nog van kracht was tot en met 2025.

OZB: Wij kunnen niet verklaren waarom bovengemiddelde waardeontwikkeling OZB, vinden we ondanks eerdere toelichtingen nog steeds niet uit te leggen. Al jaren te laag hebben ingeschat. Was al jaren in lijn met eerdere jaren? En je weet dan toch dat je veel meer bezwaren krijgt?

Uit de beantwoording zijn er beleidswijzigingen of verbeteringen in het proces overwogen om het aantal bezwaarschriften in de toekomst te verminderen? Bezwaarschriften zijn nauwelijks te voorkomen door tegenstrijdigheid, de zogenaamde WOZ -paradox.
Toch het verzoek om het proces wellicht beter te managen.

We kunnen ook niet wegkijken als we het hebben over bestrijden van droogte, hitte en wateroverlast als gevolg van het klimaat. Hogere temperaturen, langere droge perioden, en zwaardere regenbuien vragen om een andere inrichting van de ruimte dan voorheen. Aangekondigde maatregelen zijn nodig zoals beschreven in het klimaatadaptatieplan.

Midden-Groningen moet een duurzaam perspectief zijn voor de landbouwsector.
GemeenteBelangen wil daarbij aanvullen dat wij geen gemeente zijn waar veel landbouwgrond voor wind- en zonneparken beschikbaar is. Wij zijn daar als partij en fractie vanaf het begin van RES duidelijk over geweest. We hebben genoeg gedaan en willen onze inwoners (aanwonenden) niet meer belasten. Dat aanwonenden geen voorstander zijn van nog meer wind en zonneparken is voor ons wel duidelijk.

Vanuit Harkstede krijgen we verontrustende signalen. Er is bij sommige inwoners onrust over de visie van het dorp, terwijl anderen er juist zeer positief over zijn. Wat ons betreft moet er nog eens goed om de tafel over wat men wil?

De woningmarkt staat ook in Midden-Groningen onder druk. Veel inwoners zijn op zoek naar een huis of bouwgrond. Mijn fractie wil dat er binnen de opgave ook gebouwd gaat worden in de kleinere kernen en dorpen. Bouwen is de leefbaarheid in een dorp vergroten, niet bouwen is achteruitgang. Graag horen we van de wethouder of zij het met ons eens is, dat onze grondhouding moet veranderen. We zullen ontwikkelaars uit moeten dagen om betaalbare woningen, voor zowel sociale huur, als voor starters en ouderen te bouwen. Dit vergt een andere aanpak, openstaan voor planontwikkeling en de insteek kiezen, Niet langer de Nee tenzij houding, maar de Ja mits houding. Waar we hopen dat het landelijke project Stoer een impuls kan geven, door belemmerende en overvloedige regelgeving overboord te gooien.

In Hoogezand zien we diverse problemen op sociaal gebied. We hebben in Hoogezand -Noord het wijkvernieuwing project waardoor de wijk een positieve impuls kan krijgen. Het zal meer moeten zijn dan alleen stenen. De zorgen over welke vorm van overlast aanwezig zijn in deze wijk. Samen met de scholen, woningcorporaties, de gemeente en de inwoners moeten we eraan werken om het leefklimaat in deze wijk te verbeteren.

Slochteren krijgt nieuwe havenvoorzieningen en het gebied daaromheen een upgrade.

Kindcentrum Muntendam is nu in stadium van een definitief ontwerp. Een nieuw Kindcentrum met een gymzaal waar het dorp Muntendam de eerstvolgende dertig mee vooruit kan. Iets waar de Muntendammers trots op mogen zijn.
De volgende stap is verdere uitwerking en ontwikkeling van het centrumplan.

Over het voorstel "investeringen haven Zuidbroek", die zal worden aangepakt na het vaarseizoen, hebben we enige voorbehoud. Het college heeft aangegeven met een integraal plan te komen voor dit gebied. Waarom nu dan in onze beleving een cosmetische ingreep die veel kost. Als we kijken naar de uitstraling van de haven in Scheemda en die vergelijken met de uitstraling in Zuidbroek. Dan moet er nog heel wat gebeuren alvorens we kunnen wedijveren. Zijn er raadsfracties die dit ook zo zien?

Voorzitter, wij vragen ons af hoe reëel de bezuinigingen zijn op jeugdzorg?
Het aantal cliënten niet drastisch zal wijzigen? Er wordt meer duurdere hulp ingezet door een veronderstellende toenemende complexiteit. Waarbij ook nog eens een taakstelling komt van 2,2 miljoen euro van het rijk, die het rijk in mindering brengt op het totaalbudget voor Jeugdhulp. Koersen op, is een vooraf uitgezette route. De koers moet zijn, geef de wet Jeugdhulp terug aan politiek Den-Haag.

Wij maken ons zorgen over de verhouding personeel in vaste dienst en ingehuurde medewerkers. Op het totaal van 989 medewerkers zijn er 687 in vaste dienst, 133 tijdelijk contract en 9 trainnees en 160 ingehuurde medewerkers. Lopen we niet het risico dat velen niet of nooit de binding met de gemeente, hun inwoners en de politiek krijgen, met andere woorden geen Midden-Groningen DNA opbouwen.

GemeenteBelangen staat achter het investeren van 300.000 euro gemeentelijke aandeel cofinanciering, de provincie, RGA en Prorail zijn mede financier voor een fiets-voet passage station Kroswolde De dorpsraad heeft daar al meerdere keren aandacht voor gevraagd. Waarvan de heer Hoving zou zeggen: schop in de grond!

Vanuit het Nationaal Programma Groningen (NPG) Jongerenwerk plus 2.5000.000 euro is beschikbaar, voortzetten, projectactiviteiten, meten en onderbouwen is een vereiste. Echter willen wij niet te veel inzetten op administratieve lasten maar daadwerkelijke inzet van jongerenwerkers. Daar is behoefte aan. De problematiek onder een deel van onze jongeren is nogal heftig en complex.

Ten aanzien van de voortgang dorps en wijkplannen, zijn inmiddels 24 van de 37 dorpen en wijken gestart.
Inwoners krijgen de kans om hun stem te laten horen, inzicht te geven in wat er speelt in hun dorp of wijk, en welke thema's voor hen echt belangrijk zijn.
De meest genoemde onderwerpen gaan over verkeer, wonen, voorzieningen en groen.

De dienstverlening maakt in Midden-Groningen nog slagen. Inwoners komen makkelijker in contact, maar toch zijn er verbeterpunten. Soms horen inwoners niets meer van de gemeente nadat er contact is geweest. Dit blijft een punt van aandacht.
Krijgen signalen van inwoners dat van het ene op het ander moment blikvangers langs de weg worden weggehaald. Later moeten er dan weer afvalbakken komen omdat er meer zwerfvuil is. Waarom iets weg halen en daarna iets weer plaatsen. Dit kost onnodig gemeenschapsgeld.

Beantwoording van Fixi meldingen dat deze binnen 2 dagen zijn afgehandeld, beter zou zijn om richting de inwoners duidelijk te maken, wat afgehandeld is of hoe lang men moet wachten. Men heeft nu vaak geen idee, dit wekt wrevel op bij de melders.

Tot slot voorzitter,

Dank aan allen die zich dagelijks inzetten voor deze gemeente.

Tot zover in eerste termijn,

Jan Velthuis, fractievoorzitter GemeenteBelangen Midden-Groningen